Ông Nguyễn Quang Dự, Trưởng BQL Di tích lịch sử văn hóa làng Yên Đông, thành viên Ban khánh tiết của dòng họ cho biết, dòng họ Nguyễn Thống thờ 2 vị thủy tổ là Nguyễn Thực và Nguyễn Nghệ, những người có công trong việc quai đê, lấn biển lập nên khu đảo Hà Nam. Trong suốt nhiều năm qua, các thế hệ con cháu luôn quan tâm phát huy giá trị truyền thống lâu đời của dòng họ; trong đó, sự đoàn kết, thủy chung - nét đặc trưng của các dòng họ Tiên Công, luôn được đặt lên hàng đầu. Hàng năm, vào những ngày trọng đại của dòng họ như ngày giỗ Tổ, lễ, tết, con cháu khắp nơi hội tụ về từ đường để tưởng nhớ vong linh ông bà, tổ tiên; nhắc nhở nhau về mối quan hệ thiêng liên gắn bó họ hàng; phê bình những người làm trái với quy định của gia đình dòng họ; biểu dương những gia đình, cá nhân tiêu biểu, làm tấm gương về nhân cách và đạo đức cho dòng họ noi theo… Nhờ chú trọng tuyên truyền, giáo dục những truyền thống đạo lý tốt đẹp, các gia đình đều sống hòa thuận, bình đẳng và giúp đỡ nhau trong mọi công việc. Anh em hai bên nội, ngoại trong dòng họ đoàn kết cùng đẩy lùi những thói hư, tật xấu, các tệ nạn đang có nguy cơ len lỏi vào đời sống; đồng thời, tương trợ, giúp đỡ nhau trong đời sống cũng như lao động, sản xuất. Cùng với tập trung phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, các gia đình trong dòng họ cũng tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao của địa phương…

Bằng việc giữ gìn và phát huy truyền thống gia đình dòng họ, nhiều loại quỹ được lập ra nhằm nâng cao tinh thần đoàn kết, giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau. Từ những nguồn quỹ này, được trích để kịp thời thăm hỏi người ốm đau; khen thưởng các cháu học giỏi hay động viên người cao tuổi. Riêng đối với công tác khuyến học, dòng họ thành lập quỹ khuyến học - khuyến tài, xây dựng quy chế hoạt động của quỹ và bầu ra ban khuyến học của dòng họ. Ban khuyến học thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền về truyền thống hiếu học của dòng họ, tích cực vận động các gia đình chăm lo cho con cái học hành tiến bộ. Đồng thời, dòng họ cũng có biện pháp giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn để tạo điều kiện cho con, cháu được đến trường. Nhờ đó, hàng năm, dòng họ đều có người đỗ đại học, cao đẳng; các cháu đạt học sinh giỏi các cấp. Năm học 2013-2014, dòng họ có 2 cháu đỗ đại học, 1 cháu đạt học sinh giỏi cấp quốc gia, 3 cháu học sinh giỏi cấp tỉnh, 4 cháu học sinh giỏi cấp thị xã cùng nhiều cháu học sinh tiên tiến, xuất sắc. Dòng họ Nguyễn Thống hiện có 2 tiến sĩ, 7 thạc sĩ và hàng chục người có bằng đại học, cử nhân…

Bên cạnh xây dựng đời sống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, các thế hệ con cháu dòng họ Nguyễn Thống còn quan tâm giữ gìn, bảo tồn các giá trị lịch sử và văn hóa của từ đường dòng họ. Theo lời kể của con cháu dòng họ, từ đường họ Nguyễn Thống có từ thời Lê sơ. Đến nay, công trình đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa nhưng vẫn giữ được phong cách cũ với bố cục theo kiểu chữ Nhị, gồm bái đường và hậu cung. Hiện từ đường cũng lưu giữ được các hiện vật đồ thờ như long ngai, khám, hoành phi, câu đối… được sơn son thếp vàng, chạm trổ khéo léo. Đặc biệt phải kể đến là bức đại tự treo chính diện bái đường đề 4 chữ “Vạn đại trường tồn”. Bức đại tự bằng gỗ, viền khung tạo gờ chỉ, chạm nổi hoa văn gấm và chạm phù điêu 8 con chim phượng trong các tư thế rất sinh động. Với những giá trị về lịch sử và văn hóa, năm 2001, từ đường dòng họ này đã được Nhà nước xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Đây không chỉ là nét riêng, độc đáo trong hệ thống các di tích ở Quảng Yên, Quảng Ninh nói riêng mà còn với cả nước nói chung.

Hoàng Anh

Nguồn tin: http://www.baoquangninh.com.vn/van-hoa/201506/net-dep-van-hoa-dong-ho-nguyen-thong-2274210/